Teun Hagemeier

Luisteren is de moeite waard. Pas als je goed luistert zie je hoe mooi het voorbij de drempel van je deurpost is.

Ik kom uit een dorp waar het normaal was om je hele straat bij naam te kennen en waar het als onbeschoft gold om een voorbijganger niet te groeten. Hoewel ik Oirschot al een tijd geleden verruilde voor Rotterdam, probeer ik nog altijd vreemden op straat te groeten — soms tot lichte verbazing van de ander. De grootsheid, diversiteit en rijkdom van de stad geven het leven hier veel kleur. Maar juist het echte contact met voorbijgangers en buren maakt ook hier het leven menselijk. In het begin vond ik het lastig dat die aandacht voor elkaar minder zichtbaar was. Ik moest wennen aan wat ik als afstandelijkheid ervoer, en oordeelde te snel — voordat ik echt goed had geluisterd.

"Het culturele ecosysteem is rijk maar niet evenredig verdeeld."

Tijdens mijn studie verdiepte ik me meerdere keren, langdurig en aandachtig, in de leefwereld van mensen die mij aanvankelijk vreemd waren. Zo onderzocht ik stadsvernieuwing in het Oude Westen door dagenlang het archief door te spitten op zoek naar vergadernotulen uit de jaren ’70 — waarvan ik sommige deelnemers later ook sprak. Door oprechte interesse te tonen en te luisteren naar verhalen die dicht bij een vreemde staan, nodig je hen uit zich te laten zien, met passie en trots. Er ontstaat een bijzonder en echt contact, een ervaring die ik niet kan loslaten. Contact zoeken zit voor mij vaak in kleine dingen: een kort praatje bij het stoplicht, iets lenen bij de buren, of iemand te hulp schieten op straat. Tegelijkertijd zie en merk ik hoe de snelle, stedelijke dynamiek echt contact soms in de weg zit. Precies daar zie ik de grootste potentie voor cultuur dichtbij.

Met elkaar in gesprek gaan is meer dan samen aan tafel zitten. In cultuur zie ik een manier waarop mensen zichzelf kunnen laten zien én zich kunnen verwonderen over de ander. In de kroeg, luisterend naar een dichter, kan ik me beter inleven in datgene waarin de ander zichzelf herkent en zich gehoord voelt. Tijdens een schilderworkshop ervaart een kind dat het moeilijk heeft op school de vrijheid om zich ergens in te verliezen — omdat er in tekenen en schilderen geen goed of fout bestaat. En wanneer ouderen herkenning vinden in een liveoptreden dat naar hén toe komt, voelen ze zich al dansend weer even helemaal mens. Er zijn talloze voorbeelden die laten zien waarom kunst en cultuur van waarde zijn — voor ons allemaal.

Als cultuurregisseur leer ik de wijken in sneltreinvaart kennen. Terwijl ik door de straten fiets, zie ik de mensen en omgeving veranderen met elke bocht die ik maak. Het culturele ecosysteem is rijk maar niet evenredig verdeeld. Veel mensen vinden toegang tot cultuur dichtbij maar dat geldt zeker nog niet voor iedereen. In mijn werk als cultuurregisseur zet ik me in voor de initiatiefnemers die met liefde en passie hun wijk een beetje mooier maken. Ook hoop ik anderen te inspireren en te ondersteunen om in hun voetsporen te treden om kunst en cultuur nog wat dichter bij te brengen dan het al is.